Στις 28 Σεπτεμβρίου, λίγο πριν από την ανατολή του Ήλιου, θα γίνουμε μάρτυρες ενός εντυπωσιακού και σπάνιου φυσικού φαινομένου, που αν το χάσουμε θα χρειαστεί να περιμένουμε μέχρι το... 2033 προκειμένου να έχουμε πάλι την ευκαιρία να το παρατηρήσουμε.
Ο λόγος για την ολική έκλειψη Υπερπανσελήνου, η οποία θα είναι ορατή από τη χώρα μας λίγο πριν από την ανατολή του Ήλιου, με τη μερική φάση της έκλειψης να ξεκινά στις 4:07 τα ξημερώματα της Δευτέρας 28 Σεπτεμβρίου, όταν η Σελήνη θα εισέρχεται βαθμιαία στη σκιά του πλανήτη μας. Η ολική φάση της έκλειψης, κατά την οποία ολόκληρη η Σελήνη θα έχει εισέλθει στη σκιά της Γης, υπολογίζεται να ξεκινήσει στις 5:11, το μέγιστο της έκλειψης θα παρατηρηθεί στις 5:47, ενώ το τέλος της ολικής φάσης στις 6:23.
Καιρού επιτρέποντος λοιπόν, αλλά και με την προϋπόθεση ότι η παρατήρηση του φαινομένου από την περιοχή σας δεν θα παρεμποδίζεται από υψώματα ή ψηλά κτίρια, θα έχετε τη δυνατότητα να παρακολουθήσετε το διπλό φαινόμενο της ολικής έκλειψης Υπερπανσελήνου προτού η Σελήνη χαθεί κάτω από τον δυτικό ορίζοντα.
Ουσιαστικά, πρόκειται για δύο φυσικά φαινόμενα
που συμβαίνουν ταυτόχρονα: μια «Υπερπανσέληνος», στη διάρκεια της οποίας η Σελήνη φαίνεται μεγαλύτερη και φωτεινότερη απ’ ό,τι συνήθως, και μια ολική έκλειψη Σελήνης. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόλις 5 φορές παρατηρήθηκε το διπλό αυτό φυσικό φαινόμενο από το 1900, και συγκεκριμένα το 1910, το 1928, το 1946, το 1964 και το 1982, ενώ όπως είπαμε θα παρατηρηθεί ξανά το 2033.
Επειδή η τροχιά της Σελήνης γύρω από τη Γη δεν είναι κυκλική αλλά ελλειπτική, η απόσταση που μας χωρίζει από τον φυσικό μας δορυφόρο δεν είναι σταθερή, αλλά μεταβάλλεται μεταξύ μιας μέγιστης και μιας ελάχιστης τιμής. Όταν η Σελήνη βρίσκεται στη μέγιστη απόστασή της από τη Γη, όταν δηλαδή βρίσκεται στο απόγειό της, απέχει από τον πλανήτη μας περίπου 405.500 χλμ., ενώ στο περίγειό της, δηλαδή στην πλησιέστερη απόστασή της από τη Γη, απέχει περίπου 363.700 χλμ. Το γεγονός αυτό κάνει την Πανσέληνο να φαίνεται 14% μεγαλύτερη και 30% φωτεινότερη στο περίγειο απ’ ό,τι στο απόγειο, γι’ αυτό και λέμε τότε ότι έχουμε «Υπερπανσέληνο».
Στη διάρκεια της σεληνιακής έκλειψης, από την άλλη, καθώς η Γη παρεμβάλλεται μεταξύ της Σελήνης και του Ήλιου, θα ρίχνει τη σκιά της στην όψη της Σελήνης, καλύπτοντας όλο και μεγαλύτερο τμήμα της. Όταν όμως η σκιά της Γης καλύψει τη Σελήνη εντελώς, τότε -ανάλογα με τις συνθήκες που θα επικρατούν (υγρασία, θερμοκρασία, περιεκτικότητα της ατμόσφαιρας σε σκόνη κλπ.)- η σκιά της Σελήνης θα αποκτήσει ξαφνικά μια κοκκινωπή απόχρωση. Ο λόγος που συμβαίνει αυτό οφείλεται σ’ έναν φυσικό μηχανισμό παραπλήσιο μ’ εκείνον που χρωματίζει και τα δειλινά κόκκινα.
Το ορατό φως του Ήλιου αποτελείται από διαφορετικά μήκη κύματος, τα οποία αντιστοιχούν σε διαφορετικά χρώματα. Καθώς όμως το ηλιακό φως διέρχεται μέσα από τη γήινη ατμόσφαιρα, τα μήκη κύματος που αντιστοιχούν στο μπλε τμήμα του ορατού φάσματος «φιλτράρονται», διότι τα αιωρούμενα σωματίδια της ατμόσφαιρας σκεδάζουν (δηλαδή διασκορπίζουν προς όλες τις κατευθύνσεις) το φως με αυτά τα μήκη κύματος σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό.
Αντιθέτως, τα μήκη κύματος που αντιστοιχούν στο πορτοκαλί και στο κόκκινο τμήμα του ορατού φάσματος επηρεάζονται πολύ λιγότερο, γι’ αυτό και διασχίζουν τη γήινη ατμόσφαιρα χωρίς να απορροφούνται ή να σκεδάζονται στον βαθμό που παρατηρείται στο μπλε τμήμα του ορατού φάσματος. Στη συνέχεια η γήινη ατμόσφαιρα «εκτρέπει» (διαθλά) αυτό το πορτοκαλί-κόκκινο φως προς τη Σελήνη, το οποίο εντέλει ανακλάται από την επιφάνειά της «χρωματίζοντάς» τη μ’ ένα απόκοσμο κοκκινωπό φως.
Καθόλου παράξενο που με αυτό το φαινόμενο κατά καιρούς έχουν συνδεθεί διάφοροι φόβοι για το επερχόμενο τέλος του κόσμου. Και αυτή τη φορά, διάφορες θρησκευτικές ομάδες και αιρέσεις -κυρίως προτεσταντικές στις ΗΠΑ- προβλέπουν ότι ο κόσμος δεν θα υπάρχει μετά τη Δευτέρα, ίσως εξαιτίας της πτώσης κάποιου μεγάλου αστεροειδούς.
Πάντως, για καλό και για κακό -επειδή μερικοί παίρνουν στα σοβαρά τέτοιες φήμες που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο- η Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία φρόντισε να καθησυχάσει αναφέροντας σε ανακοίνωσή της τα εξής: «Η NASA δεν γνωρίζει κανέναν αστεροειδή ή κομήτη που βρίσκεται τώρα σε τροχιά σύγκρουσης με τη Γη, συνεπώς η πιθανότητα μιας σοβαρής σύγκρουσης είναι αρκετά μικρή. Στην πραγματικότητα, με βάση τις καλύτερες πληροφορίες που διαθέτουμε, κανένα μεγάλο αντικείμενο δεν είναι πιθανό να χτυπήσει τη Γη οποτεδήποτε μέσα στις επόμενες αρκετές εκατοντάδες χρόνια».
Πηγή: Ίδρυμα Ευγενίδου, NASA, ΑΠΕ
Ο λόγος για την ολική έκλειψη Υπερπανσελήνου, η οποία θα είναι ορατή από τη χώρα μας λίγο πριν από την ανατολή του Ήλιου, με τη μερική φάση της έκλειψης να ξεκινά στις 4:07 τα ξημερώματα της Δευτέρας 28 Σεπτεμβρίου, όταν η Σελήνη θα εισέρχεται βαθμιαία στη σκιά του πλανήτη μας. Η ολική φάση της έκλειψης, κατά την οποία ολόκληρη η Σελήνη θα έχει εισέλθει στη σκιά της Γης, υπολογίζεται να ξεκινήσει στις 5:11, το μέγιστο της έκλειψης θα παρατηρηθεί στις 5:47, ενώ το τέλος της ολικής φάσης στις 6:23.
Καιρού επιτρέποντος λοιπόν, αλλά και με την προϋπόθεση ότι η παρατήρηση του φαινομένου από την περιοχή σας δεν θα παρεμποδίζεται από υψώματα ή ψηλά κτίρια, θα έχετε τη δυνατότητα να παρακολουθήσετε το διπλό φαινόμενο της ολικής έκλειψης Υπερπανσελήνου προτού η Σελήνη χαθεί κάτω από τον δυτικό ορίζοντα.
Ουσιαστικά, πρόκειται για δύο φυσικά φαινόμενα
που συμβαίνουν ταυτόχρονα: μια «Υπερπανσέληνος», στη διάρκεια της οποίας η Σελήνη φαίνεται μεγαλύτερη και φωτεινότερη απ’ ό,τι συνήθως, και μια ολική έκλειψη Σελήνης. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόλις 5 φορές παρατηρήθηκε το διπλό αυτό φυσικό φαινόμενο από το 1900, και συγκεκριμένα το 1910, το 1928, το 1946, το 1964 και το 1982, ενώ όπως είπαμε θα παρατηρηθεί ξανά το 2033.
Επειδή η τροχιά της Σελήνης γύρω από τη Γη δεν είναι κυκλική αλλά ελλειπτική, η απόσταση που μας χωρίζει από τον φυσικό μας δορυφόρο δεν είναι σταθερή, αλλά μεταβάλλεται μεταξύ μιας μέγιστης και μιας ελάχιστης τιμής. Όταν η Σελήνη βρίσκεται στη μέγιστη απόστασή της από τη Γη, όταν δηλαδή βρίσκεται στο απόγειό της, απέχει από τον πλανήτη μας περίπου 405.500 χλμ., ενώ στο περίγειό της, δηλαδή στην πλησιέστερη απόστασή της από τη Γη, απέχει περίπου 363.700 χλμ. Το γεγονός αυτό κάνει την Πανσέληνο να φαίνεται 14% μεγαλύτερη και 30% φωτεινότερη στο περίγειο απ’ ό,τι στο απόγειο, γι’ αυτό και λέμε τότε ότι έχουμε «Υπερπανσέληνο».
Στη διάρκεια της σεληνιακής έκλειψης, από την άλλη, καθώς η Γη παρεμβάλλεται μεταξύ της Σελήνης και του Ήλιου, θα ρίχνει τη σκιά της στην όψη της Σελήνης, καλύπτοντας όλο και μεγαλύτερο τμήμα της. Όταν όμως η σκιά της Γης καλύψει τη Σελήνη εντελώς, τότε -ανάλογα με τις συνθήκες που θα επικρατούν (υγρασία, θερμοκρασία, περιεκτικότητα της ατμόσφαιρας σε σκόνη κλπ.)- η σκιά της Σελήνης θα αποκτήσει ξαφνικά μια κοκκινωπή απόχρωση. Ο λόγος που συμβαίνει αυτό οφείλεται σ’ έναν φυσικό μηχανισμό παραπλήσιο μ’ εκείνον που χρωματίζει και τα δειλινά κόκκινα.
Το ορατό φως του Ήλιου αποτελείται από διαφορετικά μήκη κύματος, τα οποία αντιστοιχούν σε διαφορετικά χρώματα. Καθώς όμως το ηλιακό φως διέρχεται μέσα από τη γήινη ατμόσφαιρα, τα μήκη κύματος που αντιστοιχούν στο μπλε τμήμα του ορατού φάσματος «φιλτράρονται», διότι τα αιωρούμενα σωματίδια της ατμόσφαιρας σκεδάζουν (δηλαδή διασκορπίζουν προς όλες τις κατευθύνσεις) το φως με αυτά τα μήκη κύματος σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό.
Αντιθέτως, τα μήκη κύματος που αντιστοιχούν στο πορτοκαλί και στο κόκκινο τμήμα του ορατού φάσματος επηρεάζονται πολύ λιγότερο, γι’ αυτό και διασχίζουν τη γήινη ατμόσφαιρα χωρίς να απορροφούνται ή να σκεδάζονται στον βαθμό που παρατηρείται στο μπλε τμήμα του ορατού φάσματος. Στη συνέχεια η γήινη ατμόσφαιρα «εκτρέπει» (διαθλά) αυτό το πορτοκαλί-κόκκινο φως προς τη Σελήνη, το οποίο εντέλει ανακλάται από την επιφάνειά της «χρωματίζοντάς» τη μ’ ένα απόκοσμο κοκκινωπό φως.
Καθόλου παράξενο που με αυτό το φαινόμενο κατά καιρούς έχουν συνδεθεί διάφοροι φόβοι για το επερχόμενο τέλος του κόσμου. Και αυτή τη φορά, διάφορες θρησκευτικές ομάδες και αιρέσεις -κυρίως προτεσταντικές στις ΗΠΑ- προβλέπουν ότι ο κόσμος δεν θα υπάρχει μετά τη Δευτέρα, ίσως εξαιτίας της πτώσης κάποιου μεγάλου αστεροειδούς.
Πάντως, για καλό και για κακό -επειδή μερικοί παίρνουν στα σοβαρά τέτοιες φήμες που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο- η Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία φρόντισε να καθησυχάσει αναφέροντας σε ανακοίνωσή της τα εξής: «Η NASA δεν γνωρίζει κανέναν αστεροειδή ή κομήτη που βρίσκεται τώρα σε τροχιά σύγκρουσης με τη Γη, συνεπώς η πιθανότητα μιας σοβαρής σύγκρουσης είναι αρκετά μικρή. Στην πραγματικότητα, με βάση τις καλύτερες πληροφορίες που διαθέτουμε, κανένα μεγάλο αντικείμενο δεν είναι πιθανό να χτυπήσει τη Γη οποτεδήποτε μέσα στις επόμενες αρκετές εκατοντάδες χρόνια».
Πηγή: Ίδρυμα Ευγενίδου, NASA, ΑΠΕ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου